Crisis een kans voor cultuur en erfgoed?

Geeft de crisis aanleiding om met een nieuwe blik naar de toekomst te kijken?  Welke kansen en nieuwe mogelijkheden zijn er om de kunsten en het cultureel erfgoed in stand te houden, te beschermen en verder te ontwikkelen? Tijdens een talkshow sprak ik hierover met andere wethouders. Het gesprek vond plaats op verzoek van de Provincie. Zo haalt de Provincie inbreng op voor het nieuwe provinciale beleid voor cultuur en erfgoed. Hieronder leest u mijn kijk hierop. 

Momenten van bezinning

Door de coronacrisis is er een soort van automatisch moment van bezinning ontstaan in het jachtige bestaan dat wij leven. Ingegeven doordat we niet meer kunnen reizen en veel thuis moeten blijven.

Hierdoor ontstaat er ruimte om meer om ons heen te kijken en te ervaren hoe mooi en rijk onze eigen omgeving is. Dit biedt kansen voor erfgoed. Het erfgoed dat er is, lokaal en regionaal, bevat prachtige verhalen over de omgeving en de mensen die de samenleving gebracht hebben tot waar we nu staan. De moeite waard om te ontdekken.

Groen erfgoed vol verhalen

De oude begraafplaats aan de Nieuwstraat in het centrum is een mooi voorbeeld van groen erfgoed vol verhalen. Je loopt er vaak langs en nu kun je de tijd nemen om ook even naar binnen te lopen. Je belandt in een oase van rust midden in het centrum van de stad. Wil je meer weten over de mensen, die hier begraven liggen, dan kun je thuis op de bank beginnen aan het onlangs verschenen boek over de begraafplaats ‘De mummie van Purmerend’, geschreven door Alex Vallentgoed. Zo kom je achter de prachtige verhalen van Purmerenders. Of zoals Alex het verwoordt: ‘Hier liggen de mensen, die Purmerend hebben gemaakt.’ In mijn woorden: ‘Op deze plek komen geschiedenis, natuur en cultuur samen.’

Waarde van cultuur

Hoewel de intrinsieke waarde van cultuur ook van belang blijft, zorgt de tijd waarin we leven voor een verschuiving dat vooral op de maatschappelijke waarde van cultuur het accent komt te liggen. Juist in deze coronatijd hebben we gezien wat cultuur betekent voor ons: cultuur verbindt, het vervult een rol bij de bestrijding van eenzaamheid, cultuur biedt ontspanning en levert een bijdrage aan de mentale gezondheid van mensen. Laten we dit met elkaar vasthouden, zodat de waarde van cultuur in de samenleving ook niet steeds ter discussie hoeft komen te staan.

Ruimte creëren voor innovatie

Het is belangrijk voor ons allen om ruimte te creëren voor creativiteit en innovatie en dat doen we door bestaanszekerheid te bieden aan culturele instellingen, maar ook door de amateurverengingen een helpende hand te bieden in barre tijden. De afgelopen maanden heb ik vele mooie voorbeelden van innovatie zien langskomen. Dit biedt kansen voor de toekomst, waardoor nieuwe mogelijkheden ontstaan in een veranderende samenleving. Zo kunnen we blijven inspelen op nieuwe en bestaande behoefte. Dit maakt de cultuursector weerbaar.

Oog voor de makers

Veel oog is er geweest voor de organisaties. We moeten ook oog blijven houden voor de hele keten. Hiermee bedoel ik dat we ook oog moeten hebben voor de makers, producenten, technici en vele anderen die hier onderdeel vanuit maken. Een mooie uitspraak die ik onlangs tegenkwam hierover was: geef ons geen ondersteuning, maar geef ons werk. Dan droogt creativiteit niet op en kunnen we als het coronavirus weg is ook weer genieten van nieuwe voorstellingen.

Herijking provinciaal beleid voor cultuur en erfgoed

De Provincie gaat aan de slag met de herijking van het provinciaal beleid. Wat ik de Provincie hierbij graag meegeef is het volgende:

Cultuur:

1. Houd de focus vast die nu gelegd wordt op met name de maatschappelijke waarde van cultuur. Juist in deze coronatijd hebben we gezien wat cultuur betekent voor mensen.
2. Van belang is structurele aandacht en langlopende programma’s voor cultuur i.p.v. een projectmatige aanpak. De culturele sector heeft zeker in deze tijd behoefte aan zekerheid.
3. Maak van cultuureducatie een kerntaak met een structurele invulling. Het gaat om het stapelen van relevante culturele ervaringen bij kinderen en jongeren, zodat deze ervaringen een substantiële bijdrage leveren aan het volwassen worden en kinderen de kans krijgen om al hun talenten te ontdekken.

Erfgoed:

1. Herbestemming religieus erfgoed blijft een belangrijke opgave.
2. Duurzaamheidsmaatregelen van gebouwen nog meer ondersteunen. Het verduurzamen van monumenten is complex.  
3. Versterken regionaal toerisme in relatie tot erfgoed en groene monumenten.

Crisis een kans?

Zeker. Een kans die alleen te pakken is als instellingen zich niet continu bezig moeten houden met hun bestaansrecht. Ondersteuning hierin is randvoorwaardelijk om kansen te kunnen verzilveren en de innovatie die plaatsvindt vast te houden in de toekomst. Rijk, Provincie en gemeenten zijn volop bezig die ondersteuning te bieden, zodat de sector goed door de crisis kan komen. Ik ben blij dat de Provincie juist nu nieuwe plannen gaat maken voor cultuur en erfgoed. Zo gaan we in Noord-Holland met elkaar vooruit en laten we zien dat we waardevolle ervaringen vast willen houden en samen willen veranderen om de cultuur en erfgoed het perspectief te bieden dat ze verdienen.