Eerste Kamer chaotisch? Nee, ze zijn gewoon goed in hun vak.

Wat er in de Tweede Kamer gebeurt en besloten wordt is vaak in de media. Wat de Eerste Kamer doet is denk ik minder bekend. De Eerste Kamer houdt zich bezig met het controleren van beleid op hoofdlijnen. Ze kijkt naar de onderlinge samenhang en de uitvoerbaarheid van de verschillende wetten. Nieuwsgierig hoe het reilen en zeilen daar gaat, liep ik een dag mee met de Eerste Kamerfractie van het CDA.

Het gebouw aan het Binnenhof waar vergaderd wordt is indrukwekkend. De geschiedenis is er voelbaar. De dag begint met de fractievergadering, waar de agenda van de plenaire vergadering van de Eerste Kamer wordt doorgenomen. Op de agenda staan aanvullingswetten van de Omgevingswet. Ik heb door de stukken gebladerd die voorlagen en kwam al snel tot de conclusie dat een juridische achtergrond geen overbodige luxe is. Het zijn hele technische stukken en vooral: heel veel. Verder worden de verschillende commissies voorbesproken en wordt er teruggeblikt en vooruitgekeken op het College van Senioren. Een mooie naam voor het fractievoorzittersoverleg.

Na de lunch start de plenaire vergadering. Bij binnenkomst geven alle senatoren de aanwezige minister, voorzitter en griffier een hand. Mooi gebruik om zo gezamenlijk te beginnen. Dat duurt echter niet lang. Na de start verlaten de meesten de plenaire zaal en vrijwel alleen de woordvoerders van iedere fractie blijven zitten. Ik had er geen idee van dat dit op deze manier werkte. Een aantal van de vertrokken senatoren is te vinden op de fractiekamer en werkt daar verder met het debat aan op de achtergrond op een groot scherm. Andere senatoren zijn te vinden bij de commissievergaderingen die gelijktijdig met het plenaire debat plaatsvinden. Anders dan bij gemeenten wordt in de commissies niet inhoudelijk over de stukken gesproken. Er wordt alleen bepaald op welke wijze de Eerste Kamer het wetsvoorstel wil behandelen. Een wetsvoorstel kan direct op de agenda worden gezet van de voltallige (plenaire) vergadering of het kan zijn dat er eerst nog schriftelijke vragenronde met de Minister wenselijk is. In dat geval geven de leden van de commissie namens hun fractie schriftelijk commentaar op het wetsvoorstel en stellen vragen aan de regering. De regering reageert daar ook schriftelijk op in, zoals dat heet, een nota of memorie van antwoord.

Ik ga met de fractieleden van het CDA mee naar verschillende commissies. Besluiten tot wel of geen schriftelijk vragenronde met de minister werden snel afgehandeld. Iets langer stonden de senatoren stil bij een wetsvoorstel dat door de Tweede Kamer met een amendement gewijzigd was. De vraag rees of het daardoor nog wel uitvoerbaar was. Uiteindelijk werd besloten om hierover advies te vragen bij de Raad van State. De Raad van State is onafhankelijk adviseur van het parlement (Eerste en Tweede Kamer) over wetgeving. 

Ik heb tijdens de dag meelopen veel geleerd over het politieke systeem en het werk van de Eerste Kamer. Wat ik het meest opvallend vond is dat het een organisch geheel is in al zijn drukte. Mensen komen en gaan tijdens vergaderingen die veelal gelijktijdig plaatsvinden, overal in het gebouw zitten mensen te werken, te bellen of te overleggen. Als buitenstaander komt het bijna chaotisch over. En toch weet ik dat dit niet zo is. Op die manier werken kan namelijk alleen maar als je heel goed voorbereid bent. Als je weet wat je wilt bereiken en de taken onderling goed verdeelt. Als je echt ergens goed in bent, komt het werk over alsof het allemaal heel makkelijk is. En zo heb ik ook de dag meedraaien ervaren, waarmee ik een compliment maak naar alle Eerste Kamerleden.